یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های شرکت‌های ارائه‌دهنده راهکارهای پرداخت که اصطلاحاً با عنوان PSP از آن‌ها یاد می‌شود، بحث‌های مربوط به تعمیر و نگهداری از دستگاه‌های کارتخوان است که به شکلی پراکنده در سرتاسر کشور در سطح فروشگاه‌ها و مراکز تجاری مورداستفاده قرار می‌گیرند؛ متأسفانه یا خوشبختانه با توجه به کثرت دستگاه‌های کارتخوان در اغلب فروشگاه‌ها، در صورت بروز کوچک‌ترین مشکل، پذیرنده دستگاه کارتخوان شرکت دیگری را جایگزین خواهد کرد؛ از همین رو سرویس‌دهی ۲۴ ساعته این دستگاه‌ها نه‌تنها برای شرکت‌ها بلکه برای بانک‌هایی که حساب پشت این دستگاه‌ها را ارائه می‌دهند به‌عنوان درگاهی برای جذب منابع مهم است.
پیش به‌سوی فتح
این واحد در حال حاضر در یک فضای صنعتی با بیش از ۴۰ نفر پرسنل در خیابان جمهوری مستقر است. با توجه به فضای متفاوتی که این واحد دارد، نمی‌شود صرفاً از روی شنیده‌ها راجع به آن حرف زد و باید از نزدیک فضای صنعتی و عملیاتی این واحد را دید؛ از همین رو، صبحِ زودِ یک روزِ کاریِ شلوغِ زمستانی در اواسط دی‌ماه مهمان مدیریت واحد تعمیرات شرکت رایان اقتصاد پویا و تیمش در این مرکز شدیم تا از نزدیک با این واحد آشنا شویم. مدیریت واحد تعمیرات شرکت راپ از نیروهای قدیمی و کارکشته شرکت راپ است که از سال 92 تاکنون در راپ بوده و به قول خودش خاک رایان اقتصاد پویا را خورده و اکنون مدیر مستقل واحد تأمین و نگهداری شرکت رایان اقتصاد پویا است.
چرا یک واحد مستقل؟
قبل از هر چیز ازمدیریت واحد تعمیرات شرکت راپ می‌خواهیم که کمی درباره چرایی به وجود آمدن این واحد برایمان بگوید؛ او دراین‌باره به کمی قبل‌تر از تأسیس این مرکز اشاره می‌کند و می‌گوید: «قبل از تأسیس این واحد، این کار را به شرکت‌های دیگری برون‌سپاری می‌کردیم؛ ولی اغلب د ستگاه‌ها پس از مدتی دوباره به بخش تعمیرات برمی‌گشتند که این اصلاً برای شرکتی که به دنبال ارائه خدمات باکیفیت به پذیرندگان بود خوشایند نبود؛ پس از تحقیقاتی که در خصوص ریشه‌یابی این مسئله انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که این امر به خاطر عدم استفاده از اصول کیفی در تعمیرات و همچنین عدم استفاده از قطعات اصلی توسط برخی شرکت‌های مجری بود. به خاطر جبران این موضوع، شرکت رایان اقتصاد پویا با مدیرعاملی مهندس رضا امامی این واحد را تأسیس کرد و در آن زمان، به‌عنوان بخشی از واحد امور پذیرندگان به‌حساب می‌آمد. با توجه به حساسیت و اهمیت موضوع طبق مصوبه هیئت‌مدیره شرکت رایان اقتصاد پویا این واحد باهدف سودآوری و انجام تعمیرات باکیفیت از ابتدای سال 96به‌عنوان یک واحد مستقل فعالیتش را ادامه داد.»
حفظ PCi دستگاه‌ها یک اولویت است
اما این‌ها تنها دلایل شکل‌گیری این واحد نبودند؛ مدیریت واحد تعمیرات شرکت رایان اقتصاد پویا در ادامه می‌گوید: «مشکل جدی دیگری که درگذشته با تعمیرات توسط شرکت‌های تعمیراتی داشتیم این بود که اغلب دیده می‌شد که آن‌ها کلیدهای امنیتی دستگاه‌ها را که ازلحاظ امنیتی بسیار حائز اهمیت است را ByPass می‌کنند یا به عبارت ساده‌تر این قفل‌های نرم‌افزاری را می‌شکنند و دستگاه رسماً از PCi خارج می‌شد. از طرف دیگر با ورود شاپرک مسئله حفظ PCi دستگاه‌ها برایمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شد. به همین دلیل یکی از وظایفی که ما در این واحد سخت به آن پایبندیم، حفظ PCi است.»
در کنار تمام دلایل و اهداف شکل‌گیری این مرکز، یکی دیگر از اهدافی که برای آن دیده‌شده بود دست یافتن به عدد 1 هزار سرویس در ماه بود. اکنون تقریباً یک سال و نیم بعد از مستقل شدن این واحد در شهریورماه 97 این هدف نیز محقق شد و حتی بعد از بحران جهانی اکسپایر شدن سیستم‌عامل یک مدل خاص از دستگاه‌های کارتخوان هایپرکام، خروجی این مرکز با سه شیفت کار شبانه‌روزی به 2هزار دستگاه در ماه نیز رسید.
هم سرعت و هم کیفیت
یکی از دلایل موفقیت این مرکز در رسیدن به چنین آماری، سیستم جالب حقوق و دستمزد متخصصینی است که در این مرکز کار می‌کنند؛ به این شکل که همه یک حقوق پایه دریافت می‌کنند و بر پایه امتیازهایی که در طول ماه دریافت می‌کنند حقوقشان محاسبه می‌شود. امتیازهای افراد بر پایه تعداد دستگاه‌هایی که تعمیر می‌کنند، کیفیت دستگاه‌هایی که تعمیر می‌کنند و همچنین نظم و انضباطشان در محیط کاری داده می‌شود و علاوه بر این‌ها، سیستم نظارتی تیم‌های مختلف بر یکدیگر و کسب امتیاز در صورت یافتن عیب و مشکل در کار دیگر تیم‌ها، باعث شده سرعت بالای کارکنان کیفیت خود را از دست ندهد.
مدیریت واحد تعمیرات شرکت رایان اقتصاد پویا در بخشی از صحبت‌هایش می‌گوید: «یکی از هدف‌گذاری‌هایی که برای این واحد در سال 96کرده‌ایم این است که زمان انتظار برای تعمیر دستگاه کارتخوان، از زمان ورود به انبار تا زمانی که این دستگاه QC شده، ۴۸ ساعت باشد. اگر بحران هایپرکام پیش نمی‌آمد ما تاکنون قطعاً به آن رسیده بودیم ولی انشا الله تا پایان سال به آن خواهیم رسید و جزو اولویت‌های ما خواهد بود.»
در دل خط تعمیر چه می‌گذرد؟
همراه مدیر مستقل واحد تأمین و نگهداری شرکت رایان اقتصاد پویا اتاقش را ترک می‌کنیم و وارد فضای صنعتی این مرکز می‌شویم. مدیریت واحد تعمیرات شرکت رایان اقتصاد پویا به‌طورکلی فرآیند تعمیرات را از نزدیک برایمان توضیح می‌دهد؛ او می‌گوید: «قبل از هر چیز، کار ما به برند دستگاه کارتخوان برمی‌گردد، چراکه خط تعمیر برندهای مختلف باهم فرق می‌کنند. هر مدل دستگاهی که وارد واحد ما می‌شود، بعد از ثبت در انبار و نرم‌افزار، وارد بخش نظافت می‌شود. تمام دستگاه‌ها در همان ابتدا وارد بخش نظافت می‌شوند؛ به این دلیل که ممکن است در بخش نظافت مایعاتی وارد دستگاه شود و تبعاتی داشته باشد به همین دلیل ترجیح دادیم نظافت را در مرحله اول قرار دهیم نه آخر. بعد از نظافت دستگاه وارد بخش تعمیرات می‌شود و در آن بخش بر اساس ایرادی که بر روی دستگاه ذکرشده، تحویل تکنسین داده می‌شود و آن فرد موظف است که دستگاه را باز کند و علاوه بر رفع مشکل دستگاه، بر اساس چک‌لیستی که در اختیار دارد حتی خارج از ایراد گفته‌شده دستگاه را کنترل کند؛ برای مثال باتری دستگاه، مدارها، صفحه‌نمایش، پرینتر، هد پرینتر و مواردی ازاین‌دست. پس از رفع اشکال دستگاه و انجام این بررسی‌ها یک دستگاه آماده تحویل می‌شود.»
.jpg)
اما این‌همه داستان نیست، هنوز ادامه دارد. مدیریت واحد تعمیرات شرکت رایان اقتصاد پویا این‌طور ادامه می‌دهد: «پس از این‌ها دستگاه وارد بخش اینجکت می‌شود که در آن بخش کلیدهای امنیتی بر روی آن ریخته می‌شود. علاوه بر این ما یک بخش HKLM داریم که این دو بخش، بخش‌های نرم‌افزاری پس از تعمیر ما هستند. دستگاه وارد این دو بخش می‌شود و آماده لود نرم‌افزار بانکی می‌شود. قبل از لود هم دستگاه وارد بخش QC می‌شود و این بخش موظف است که دستگاه را کنترل کند که تمام مراحل تعمیراتی به‌خوبی انجام‌شده است یا نه. همان‌طور که گفتم، همکاران ما بر اساس تعمیر سالمی که انجام می‌دهند امتیاز می‌گیرند. حال اگر QC بخشی از این دستگاه‌ها را با ذکر دلیل موثق بتواند برگشت دهد از امتیاز همکاران تعمیرات ما کم می‌شود و همکاران QC ما امتیاز دریافت می‌کنند. به همین دلیل همیشه این دو واحد در تقابل هستند. در سال گذشته میزان برگشتی دستگاه‌های کارتخوان تعمیر شده ما نزدیک به صفر بوده و تنها موردی که داشتیم فقط یک تعداد ۲۰ تایی دستگاه برگشتی از یک دفتر خاص داشتیم که هنوز نمی‌دانیم که در طول مسیر برای این دستگاه‌ها مشکلی پیش‌آمده یا تعمیراتشان اشکالاتی داشته است.»
اما این فقط دستگاه‌های کارتخوان معیوب نیستند که سروکارشان به این مرکز می‌افتد؛ بلکه دستگاه‌های نو هم برای به‌روز شدن سیستم‌عامل و لود شدن نرم‌افزار قبل از استفاده وارد این مرکز می‌شوند که در این مرکز با توجه به اینکه دستگاه‌های کارتخوان همگی وارداتی هستند و ممکن است مدتی را در انبارهای گمرک مانده باشند، حتماً باتری‌شان نیز چک می‌شود.
به دنبال سرویس به دیگر PSPها
همان‌طور که از اسم این واحد هم پیداست اینجا یک واحد مستقل است و صرفاً برای خدمت دهی به شرکت رایان اقتصاد پویا راه‌اندازی نشده و به دنبال این است که این خدمات باکیفیت را به دیگر شرکت‌ها PSP نیز ارائه دهد. ازمدیریت واحد تعمیرات شرکت رایان اقتصاد پویا می‌خواهیم کمی هم دراین‌باره برایمان توضیح دهد؛ او می‌گوید: «ما به‌جز رایان اقتصاد پویا برای شرکت‌های دیگر هم تعمیرات انجام می‌دهیم. برای مثال در یکی از آخرین همکاری‌هایی که با یکی از شرکت‌های PSP داشتیم و همچنان هم ادامه دارد، در یک مرحله حدود 1 هزار دستگاه و در مرحله دیگر 1500 دستگاه تعمیر کردیم. با PSPهای دیگر هم وارد مذاکره شده‌ایم. اصلاً دلیل تشکیل واحد SBU این بود که ما این واحد را تبدیل به شرکتی مستقل از رایان اقتصاد پویا کنیم؛ اینجا نگاه ما ، نگاه بالاسری نیست بلکه صرفاً به‌عنوان بزرگ‌ترین مشتری فعلی‌مان به آن نگاه می‌کنیم.»
کاهش هدر رفت منابع برای کاهش قیمت
بعدازاینکه مدیریت واحد تعمیرات شرکت رایان اقتصاد پویا حرف از سرویس به دیگر شرکت‌های PSP را به میان می‌آورد از او می‌پرسیم که چرا دیگر شرکت‌ها باید از سرویس آن‌ها استفاده کنند؟ چه چیزی این مرکز را از شرکت‌های تعمیراتی مشابه متمایز می‌کند؟ مدیر مستقل واحد تأمین و نگهداری شرکت راپ در جواب می‌گوید: «ما به چند دلیل عمده تمایز داریم. اول اینکه زمانی که ما در شرکت راپ هنوز وابسته به تعمیرکاران بیرونی بودیم، دستگاه‌های کارتخوان تعمیری را که بررسی می‌کردیم می‌دیدیم که قطعات سالم و استانداردی در آن‌ها استفاده نمی‌شود. برای مثال در یکی از همین شرکت‌های پیمانکار، باتری را تعویض نمی‌کردند و فقط با دادن شوک، آن را دوباره تحویل می‌دادند. درصورتی‌که با اطمینان می‌توانم بگویم که ما در این واحد از قطعات اصلی استفاده می‌کنیم.
دوم اینکه ما به‌هیچ‌عنوان PCi دستگاه‌های کارتخوان را حذف نمی‌کنیم درصورتی‌که اغلب در دیگر مراکز این کار انجام می‌شود و ما هنوز به‌عنوان نمونه و فیزیکی داریم دستگاه‌هایی را در همین‌جا که توسط دیگر مراکز تعمیر شده‌اند و اگر لازم شد می‌توانیم حرفمان را ثابت کنیم.
نکته بعدی قیمت تمام‌شده ما است. سیستم امتیازدهی که ما پیاده کرده‌ایم باعث شده علاوه بر اینکه پرسنل از نحوه پرداختی خود راضی هستند، به‌شدت هزینه تعمیراتی ما را پایین آورده است چراکه هدر رفت منابع انسانی تقریباً صفر است. به‌عبارت‌دیگر بااینکه ما از قطعات اصلی در تعمیرات خود استفاده می‌کنیم و سعی کردیم به شکل احسن کیفیت را حفظ کنیم، اما با صرفه‌جویی در دیگر هزینه‌ها، هزینه کل ما بسیار پایین است و هزینه تمام‌شده ما از دیگر شرکت‌ها پایین‌تر هم است.»
تحقیق و توسعه برای به‌روزترین روندها
در کنار تیم تعمیراتی این مرکز، یک واحد تحقیق و توسعه نیز فعالیت می‌کند که یکی از وظایفشان این است که بررسی کنند و علل عمده خرابی‌ها را به دست آورند و روش‌های نوین تعمیراتی را استخراج کنند و یافته‌هایشان را وارد واحد تعمیراتی کنند و حتی به تکنسین‌ها مباحث جدید را آموزش دهند.
دلایل عمده خرابی دستگاه‌های کارتخوان
با توجه به اینکه آن‌ها هرروز با تعداد زیادی دستگاه کارتخوان معیوب سروکار دارند از مدیریت واحد تعمیرات شرکت راپ می‌پرسیم که عمده دلایل خرابی دستگاه‌های کارتخوان چیست؟ او با اشاره به اینکه عمده‌ترین دلیل خرابی دستگاه‌های کارتخوان عمر مفید قطعات آن‌هاست می‌گوید: «باتری دستگاه‌های کارتخوان پراستحلاک ترین قطعه است که پس از مدتی نیاز به تعویض دارد. باتری‌ها عمرهای متفاوتی دارند اما تصور بر این است که اگر از دستگاه کارت‌خوانی به‌درستی استفاده شود باتری باید بین ۳ تا ۴ سال کار کند. ما حتی دستگاه‌هایی داشته‌ایم که باتری‌هایشان تا ۶ سال عمر کرده است. دلیل عمده دیگر خرابی دستگاه‌ها، استفاده نادرست از آن است. یکی از پرتکرارترین نمونه از این استفاده‌های نادرست وصل کردن مودم تلفن به پریز برق است که باعث سوختن IC می‌شود که البته با تأکید مداوم پشتیبان‌ها به پذیرندگان این رفتار رو به کاهش است. دلیل دیگر خرابی‌ها این است که متأسفانه در برخی مناطق، به دلیل نوع آب‌وهوا، خشکی و یا رطوبت زیاد باعث خرابی دستگاه می‌شود. نفوذ آب و مایعات هم یکی دیگر از دلایل عمده خرابی‌ها است. اشکال عمده دیگری که وجود دارد این است که پذیرندگان نظافت دستگاه کارتخوان را در نظر نمی‌گیرند، به‌خصوص در حوالی صفحه‌کلید که اگر آشغالی وارد آن بخش شود ممکن است باعث ازکارافتادگی کلیدها شود. همین‌طور رسوبات چرب روی دستگاه هم بعد از مدتی بر روی رنگ و روی قاب دستگاه اثر می‌گذارد که ازلحاظ زیبایی حس خوبی ندارد.» مهندس رضا امامی